Квалитетен превод за мноштво различни гласови
Нашата планета е богата со различни јазици. Се проценува дека околу шест до седум илјади јазици кои се зборуваат во светот го содржат нашето колективно сеќавање и неопипливо наследство. Но, оваа јазичната и културната разноликост е под закана: 96% од овие јазици ги зборува само 4% од светското население, а стотина од нив наскоро потполно ќе исчезнат.
УНЕСКО и Обединетите Нации ги повикаа своите земји членки да ги поддржат и заштитат сите јазици кои ги зборуваат народите во светот. Универзалната декларација за културна разноликост на УНЕСКО, донесена во 2001 година, вели дека ’културната разноликост е неопходна за човештвото како што е биодиверзитетот неопходен за природата’.
Преведувачите, толкувачите и терминолозите, незаменливи како медијатори во меѓујазичниот и културен контекст, имаат посебна обврска во зачувувањето на повеќејазичноста и промовирањето на непречена интеракција помеѓу сите светски јазици. Брзиот напредок на информатичката технологија, сè поширокиот досег на интернетот, проширувањето на трговијата во глобални рамки и сè поголемата научна и културна соработка несомнено ја зголемија улогата на преведувачите, толкувачите и терминолозите во модерниот свет и воведоа ’време на изобилство’. Ова, од друга страна, го зголеми бремето на одговорноста кое го носат јазичните професионалци: нивната работа мора да исполни строги стандарди на точност и квалитет, а сепак да не изгуби ниту една од нијансите на оригиналниот јазик.
Преводот, една од најстарите професии, се соочува со зголемена сложеност. Веќе не е доволно преведувачите да го владеат јазикот од кој и на кој преведуваат. Потребно е да имаат подлабока и потесна специјализација, заедно со широко општо знаење и културно разбирање. Мораат да имаат добро разбирање за темата која ја преведуваат и мораат да знаат да ги користат последните информатички технологии. Оваа комбинација на вештини ја прави основата на преведувачкиот квалитет толку неопходен за непречена интеракција меѓу народите и културите во модерниот свет.
Многу земји имаат активни национални здруженија на преведувачи, толкувачи и терминолози кои играат клучна улога во подобрувањето на квалитетот на преводот и развојот на професионални стандарди и препораки. Меѓународната федерација на преведувачи (ФИТ) ги обединува овие здруженија, помагајќи им да го искористат заедничкото знаење и искуство. Таа има за цел да ги хармонизира преведувачките стандарди и бара прилагодување на критериумите за квалитет на преводот. Таа исто така го охрабрува создавањето на нови преведувачки здруженија во земјите каде тие сè уште не постојат и им помага во развојот. На овој начин ФИТ успева да ја исполни својата одговорност да ја промовира, заштитува и зачувува разноликоста на светските јазици и култури.
Текст: д-р Ирина Тупицина и м-р Александер Цемахман.
No comments:
Post a Comment